Anne Ve Bebeği Rahatlatan Doğru Emzirme Teknikleri
Bebeğin ilk gıdası, ilk aşısı ve annesi ile kurduğu ilk köprü… “Anne sütü”, anne ve bebek arasında hayat boyu devam edecek biyolojik ve duygusal bağın temelini oluşturuyor. Yeni doğan bebeklerin doğumdan tercihen yarım saat sonra hemen emzirilmeye başlanması ve mümkünse ilk 6 ay sadece anne sütü verilmesi ve emzirmenin 2 yaşına kadar devam etmesi büyük önem taşıyor. Emzirmenin sadece bebeğe değil, anne sağlığına da sayısız faydası bulunuyor. Memorial Şişli Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Dicle Celik anne sütünün ve emzirmenin önemi hakkında bilgi verdi.
İlk 1 saat içinde bebek mutlaka emzirilmeli
Anne sütü ile beslenme her bebeğin en doğal hakkıdır. Doğumdan sonra anne ve bebeğin sağlık durumu iyiyse bebeklerin ilk yarım saat ya da en geç bir saat içerisinde mutlaka emzirilmesi gerekmektedir. İlk saatler, halk arasında “ilk ağız” olarak da bilinen kolostrum sütünün alımı açısından çok önemlidir. İlk ağız sütü yani kolostrum, bebeğin bağışıklık sistemini güçlendirmekte özellikle prebiyotik ve probiyotik açısından bağırsaklarda iyi bakterinin oluşmasını sağlamaktadır. Özellikle bebekleri alerjiden, astımdan ve alerjik bronşit gibi birçok hastalıktan korumaktadır.
Bebek her öğünde tek göğüste emzirilmeli
Bebeğe her beslenmede yani her öğünde öncelikle bir göğüs verilmelidir. Bebek bu göğüsteki sütü tamamen almalıdır. Emzirmenin sonlarına doğru yağdan ve kaloriden zengin sütü alarak bebek doyacaktır. Bu nedenle her öğünde bir göğsü bitirmek oldukça önemlidir. Bazen bebek, ilk 5 dakika içerisinde kaloriden zengin, yağlı sütü alır bazen de 15-20 dakika ya da yarım saatin sonunda bu kaloriden zengin sütü alabilmektedir. Eğer bir öğünde her iki göğüs de verilirse bebek, sadece ön sütü alabilir ve kaloriden zengin yağlı sütü almayacağı için tartı alımlarında sorun yaşanabilir.
Doğru emzirme teknikleri
• Anne rahat bir pozisyonda oturmalı, sırt ve bel rahat bir yastıkla desteklenmelidir. • Anne, bebeği emzireceği kolunun altına bir yastık alarak emzirme süresince kolunu havada tutmaktan kaçınmalıdır. • Bebek emzirilirken mümkün oldukça anne kendine yakın tutmalıdır. • Bebek kolun iç yüzeyine, baş dirsek boşluğuna gelecek şekilde yerleştirilmelidir. Ardından sırtı boyunca popoya kadar el ile desteklenmelidir. • Bebek vücut olarak tamamen anneye dönük, karın karına olmalıdır. • Bebeğin emzirme esnasında baş ve vücudunun aynı düzlemde olmasına dikkat edilmelidir. • Bebek eğer yanlış pozisyonda tutuluyorsa, emerken vücudu dışarıya dönükse boynu yamuk emmek zorunda kalır. Bu durumda bebek boynu kısa sürede ağrıyacağı için emzirmeyi daha kısa sürede bırakacaktır. • Bebek emerken dudakları dışarıya dönük olmalıdır. • Bebek memenin kahverengi kısmının hepsini mümkün olduğunca ağzına almalıdır. • Emerken yanaklarındaki bombeliği korumalı ve çenesi memeye değmelidir. • Emerken yutkunma sesi haricinde bir ses çıkıyorsa, yanaklarında çukur oluşuyorsa, çenesi memeye değmiyorsa yanlış emdiğinin belirtisidir. • Bebek sadece meme ucunu emerse, meme ucunu sert damağıyla ezeceği için anne memesinde çatlaklara sebep olabilir. Bu durumda, bebek hem sütü boşaltamayacak hem de anne için ağrılı bir emzirmeye neden olacaktır. • Anne emzirme öncesi göğsünde dolgunluk ve sertlik olup olmadığını kontrol etmelidir. Eğer ele sert alanlar gelirse sıcak uygulama yapılabilir. Örneğin; duşa girilebilir, havlu ısıtılıp konulabilir, küçük sıcak su torbası ince bir havluya sarılarak sıcak uygulama yapılabilir. • Sıcak uygulama yapıldıktan sonra bebek emzirilir ya da sağılır. Göğüs boşaltıldıktan sonra ise soğuğa yakın bir uygulama yapılır, ödem alınır ve anne bu şekilde rahatlar. • Annenin el ile göğsü boşaltması gerekirse eller iyice yıkandıktan sonra göğsü içeriye doğru bastırıp bırakılır ya da dört parmak alttan, başparmak stten C pozisyonunda arkaya bastırıp bırakılarak arada sıvazlanmalıdır. • Bebek emerken ya da sağarken arada yuvarlak hareketlerle masaj yapılması sütün akışını kolaylaştıracak ve tıkanıklar varsa onların açılmasını sağlayacaktır.
Anne sütünün yettiği nasıl anlaşılır?
• Bebek emzirme sonrası, rahat bir uykuya dalmalıdır. • Günlük olarak bezini en az 4-6 kez ıslatmalıdır. Yeterince çiş ve kaka yapıyor olmalıdır. • Emzirme sırasında yeterince yutma hareketleriduyulmalıdır. • Emzirirken annenin bir göğsü sızlamalı ve diğer göğüsten de süt akmalıdır. Annelerde sık görülen emzirme sorunları Yanlış emzirme teknikleri sadece bebek değil, annelerde de birtakım sorunlara neden olabilir. Mastit, annelerin sık yaşadığı problemler arasında yer alır. Mastit gelişmesi sonucu anne göğsünde ağrılı bölgeler olabilmekte, ateşi çıkabilmektedir. Böyle bir durumla karşılaşıldığında eğer annenin çok ihtiyacı olursa doktor önerisiyle ağrı kesici kullanılabilir. Aynı zamanda mastitli memenin boşaltılması çok önemlidir. Mastit doğru tedavi ile kısa sürede atlatılır ve anne bebeğini sağlıklı bir şekilde emzirmeye devam edebilir.
Gaz sancısı varsa…
Bebeğin vücut dilinin takip edilmesi oldukça önemlidir. Özellikle bebek ayaklarını karnına doğru çekiyor, pedal çevirir tarzda ayaklarını çeviriyorsa yüzünde kızarıklık, bağırma ve ağlama varsa büyük oranda gaz ya da kolik sancısı yaşıyor olabilir. Bu dönemde bebeği rahatlatmak açısından sessiz bir ortama almak, sakin konuşmak, ışıkları kapatmak, karnına ve ayaklarına masaj yapmak, alışkın olduğu müziği dinletmek çok iyi olacaktır.
Emzirme sonrası dikkat edilmesi gerekenler
Bebeğin beslenmesi kadar emzirme sonrası da büyük önem taşır. Bunun için; • Bebek doyduktan sonra anne bebeği göğsüne yatırıp aşağıdan yukarıya doğru sıvazlayarak ve arada pat patlayarak gazı çıkartmalıdır. Aynı işlem bebek dikkatli bir şekilde dize yatırılarak da uygulanabilir. • Bebek yatağa hafif yan yatırılarak sırtı küçük bir yastık ya da battaniye ile desteklenmelidir. Bu şekilde yatırılmasının sebebi ilk zamanlarda bebeklerin reflüleri fazla olması ve gaz çıkarırken kusmalarıdır. Hafif yan yatırılmalı ki kusacak olursa rahat bir şekilde çıkartabilsin. • Beşiğin pozisyonu; baş kısmı biraz yukarıda olacak şekilde ayarlanabilirse bu midesini rahatlatacaktır. Yatağın altına bir şey koyarak başı 10-15 derece yükseltilirse bebek için rahat bir açı olacaktır. Dr. Dicle Çelik Memorial Hastanesi- Pediatri Bölümü